Autyzm - Diagnoza

„Osoby autystycznej nie można traktować jako takiej samej jak my tylko wycofanej, zamkniętej” 
( Donna Williams, osoba z autyzmem)

 
Autyzm jest biologicznie uwarunkowanym, całościowym zaburzeniem rozwoju, które wpływa znacząco na całe życie człowieka i jego bliskich. Dotyka w sposób widoczny trzech bardzo ważnych sfer funkcjonowania: relacji z innymi, porozumiewania się oraz zachowania. Osoba z autyzmem zupełnie inaczej doświadcza i interpretuje świat. Myśli „obrazami”, ma trudności z rozumieniem uogólnień, metafor, czy żartów; wszystko odbiera dosłownie i bardzo intensywnie. Doświadcza „chaosu bodźców” spośród których trudno jej wyłonić to, co dla osób rozwijających się typowo jest informacją ważną, wartą przekazania. Osoba z autyzmem nie potrafi ubrać w słowa swoich potrzeb, myśli i doświadczeń w taki sposób, by nie być odebraną jako „dziwna”, inna… Jej zmysły inaczej reagują na kolory, zapachy, dźwięki; zwraca uwagę na nieistotne dla innych właściwości przedmiotu-  wpatrując się, ściskając go czy obwąchując... Jako dziecko przejawia niechęć do zmian, zamiłowanie do powtarzalnych czynności; jej zabawy są inne niż u rówieśników. Często unika kontaktu wzrokowego; nie wykorzystuje naturalnych gestów, sprawia wrażenie, jak gdyby patrzyła „przez osobę”, jak gdyby była obojętna. Szczególnie trudne jest to dla najbliższej rodziny, gdy dziecko nie okazuje swoich emocji i przywiązania w sposób uznawany za „właściwy”.
 

Diagnoza autyzmu jest dla rodziców bardzo trudna. Jest to też skomplikowany proces wymagający wielokierunkowej obserwacji dziecka oraz badania przez specjalistów zarówno z zakresu medycyny i psychiatrii, jak i psychologii klinicznej, pedagogiki specjalnej. Wartościowa jest tu opinia logopedy oraz doświadczonego terapeuty SI. Diagnoza autyzmu poprzedzona jest często innymi, niepełnymi diagnozami, jak: opóźniony rozwój mowy, wada słuchu, czy nadpobudliwość psychoruchowa. 

Wczesna diagnoza autyzmu daje dziecku szansę na szybsze podjęcie terapii, a co za tym idzie- lepsze prognozy rozwoju dziecka. Pierwszymi krokami, jakie powinni podjąć rodzice, którzy podejrzewają autyzm u swojego dziecka powinna być konsultacja w poradni psychologiczno- pedagogicznej, bądź w ośrodku specjalizującym się w diagnozowaniu zaburzeń ze spektrum autyzmu. Celem wizyty jest rozpoznanie u dziecka zaburzeń rozwoju, diagnoza oraz uzyskanie zaleceń do dalszej pracy- określenie celów długi i krótkoterminowych. W razie potrzeby dziecko kierowane jest również na badania medyczne (np. neurologiczne, okulistyczne, audiologiczne).  


Profesjonalna diagnoza powinna być przeprowadzona przez zespół specjalistów prowadzony przez lekarza psychiatrę i opierać się na pogłębionym wywiadzie z rodzicami, zaplanowanych i przeprowadzonych próbach i zadaniach, przygotowaniu właściwego pomieszczenia oraz pomocy do badania. Powinna uwzględniać takie obszary, jak:

  • stan zdrowia dziecka
  • motoryka
  • mowa i komunikowanie się
  • funkcjonowanie społeczne i emocjonalne
  • samodzielność i  samoobsługa
  • funkcjonowanie poznawcze
  • zaburzenia sensoryczne
  • czynności stereotypowe
  • zachowania trudne

Podczas diagnozy istotne są również czynniki dodatkowe, takie jak:

  • pora dnia/ poziom zmęczenia dziecka
  • czas oczekiwania na badanie
  • potrzeby fizjologiczne dziecka
  • natężenie bodźców takich, jak: dźwięki, światło

 

Autyzm dziecięcy w ICD-10  (Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych)
 

A.  Nieprawidłowy lub upośledzony rozwój wyraźnie widoczny przed 3 rokiem życia w co najmniej jednym z następujących obszarów:

  1. rozumienie i ekspresja językowa używane w społecznym porozumiewaniu się,
  2. rozwój wybiórczego przywiązania społecznego lub wzajemnych kontaktów społecznych,
  3. funkcjonalna lub symboliczna zabawa.

 

C. W sumie co najmniej sześć objawów spośród wymienionych w punktach (1), (2) i (3), przy czym co najmniej dwa z nich z punktu (1) i po co najmniej jednym z punktów (2) i (3):
 

  1. Jakościowe nieprawidłowości wzajemnych interakcji społecznych przejawiane co najmniej w dwóch z następujących obszarów:
    1. niedostateczne wykorzystanie kontaktu wzrokowego, wyrazu twarzy, postaw ciała i gestów do odpowiedniego regulowania interakcji społecznych,
    2. niedostateczny (odpowiednio do wieku umysłowego i mimo licznych okazji) rozwój związków rówieśniczych obejmujących wzajemnie podzielane zainteresowania, czynności i emocje,
    3. brak odwzajemniania społeczno-emocjonalnego, przejawiający się upośledzeniem lub odmiennością reagowania na emocje innych osób, albo brak modulacji zachowania odpowiedniej do społecznego kontekstu, albo słaba integracja zachowań społecznych, emocjonalnych i komunikacyjnych,
    4. brak spontanicznej potrzeby dzielenia się z innymi osobami radości, zainteresowań lub osiągnięć (np. brak pokazywania, przynoszenia lub podkreślania wobec innych osób przedmiotów swego indywidualnego zainteresowania).
       
  2. Jakościowe nieprawidłowości w porozumiewaniu się przejawiane co najmniej w jednym z  następujących obszarów:
    1. opóźnienie lub zupełny brak rozwoju mówionego języka, które nie wiążą się z próbą kompensowania za pomocą gestów lub mimiki jako alternatywnego sposobu porozumiewania się (często poprzedzane przez brak komunikatywnego gaworzenia),
    2. względny niedostatek inicjatywy i wytrwałości w podejmowaniu wymiany konwersacyjnej (na jakimkolwiek występującym poziomie umiejętności językowych), w której zachodzą zwrotne reakcje na komunikaty innej osoby,
    3. stereotypowe i powtarzające się, idiosynkratyczne wykorzystanie słów i wyrażeń,
    4. brak spontanicznej różnorodności zabawy w udawanie ("na niby") lub zabawy naśladującej role społeczne.
       
  3. Ograniczone, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowania, zainteresowań i  aktywności przejawiane w co najmniej jednym z następujących obszarów:
    1. pochłonięcie jednym lub liczniejszymi stereotypowymi zainteresowaniami o  nieprawidłowej treści i zogniskowaniu, albo jednym lub więcej zainteresowaniami nieprawidłowymi z powodu swej intensywności i  ograniczenia, choć nie z powodu treści i zogniskowania,
    2. wyraziście kompulsywne przywiązanie do specyficznych, niefunkcjonalnych czynności rutynowych i zrytualizowanych,
    3. stereotypowe i powtarzające się manieryzmy ruchowe, obejmujące albo stukanie lub kręcenie palcami, albo złożone ruchy całego ciała,
    4. koncentracja na cząstkowych lub niefunkcjonalnych właściwościach przedmiotów, służących do zabawy (jak: ich zapach, odczucie powierzchni lub powodowanego hałasu lub wibracji).

 

E. Obrazu klinicznego nie można wyjaśnić innymi odmianami całościowymi zaburzeń rozwojowych, specyficznymi rozwojowymi zaburzeniami rozumienia języka z wtórnymi trudnościami społeczno-emocjonalnymi, reaktywnymi zaburzeniami przywiąznia ani zaburzeniem selektywności przywiązania, upośledzeniem umysłowym z pewnymi cechami zaburzeń emocji i zachowania, schizofrenią o niezwykle wczesnym początku, ani zespołem Retta.

 

WERSJA DO POBRANIA - TUTAJ